Bergense expressionist Dirk Filarski

Dirk Herman Willem Filarski werd geboren op 15 oktober 1885 in Amsterdam. In 1901 werd hij leerling van de Kunstnijverheidsschool Quellinus Amsterdam en later van de Rijksschool voor Kunstnijverheid Amsterdam. In zijn studietijd maakte Filarski vrienden met onder andere Dirk Smorenberg, Matthieu Wiegman, Germ de Jong, Wim Schuhmacher en Arnout Colnot. Met die laatste vormde hij de kern van de Bergense School. De kenmerkende eigenschappen van de Bergense school zijn het gebruik van gedempte kleuren, waarbij bruin, groen en geel overheersen, en een vormgeving die de waarneembare werkelijkheid sterk vereenvoudigt, maar tegelijkertijd toch altijd herkenbaar blijft. De invloed van het kubisme, dat door de Franse schilder Le Fauconnier naar Bergen was gebracht, is in die vormgeving vaak duidelijk te zien. Ook Filarski schilderde eerst vooral luministisch en in lichte kleuren daarna in bruin, groen waardoor zijn werk krachtiger en expressionistischer werd. Naast landschappen schilderde hij ook bloemen en stillevens.

In 1908 exposeerden Filarski, Smorenberg en Colnot op een tentoonstelling van Sint Lucas in Amsterdam waar ook werken van Leo van Gestel, Piet Mondriaan en Jan Sluijters hingen. Daar werd hij ontdekt door kunstverzamelaar August Maschmeijer (1848-1922) die een tijdje zijn sponsor zou worden. In 1912 vertrok Filarski naar Zwitserland. Ze schilderden toen allebei berglandschappen met opvallende kleuraccenten (paars, roze, lila-blauw, licht- en donkergroen) met een impressionistische toets en zonder details waardoor het haast abstract werd. Na het overlijden van zijn moeder schilderde hij tijdelijk in donkere kleuren. Bergense kunstverzamelaar Piet Boendermaker kocht heel veel (452) schilderijen wat Dirk opnieuw veel armslag gaf om vele reizen te maken.

Na 1923 ging Filarski weer met lichtere kleuren werken. Hij reisde veelvuldig naar het zuiden van Europa. Met Matthieu Wiegman reisde Filarski in 1925 door Toscane naar Rome en in november van dat jaar werkte de rusteloze Filarski in het Franse Collioure.

De robuuste manier van werken met grote monumentale vlakken werd verlaten en er kwam meer aandacht voor detail in de behandeling van de onderwerpen. Ook na de eerste scheiding bleef Filarski reizen onder andere met Willem Schumacher in Spanje. Tijdens de oorlog reisde hij nauwelijks en maakte veel werk rondom Giethoorn en Bergen. In 1946 reisde Filarski naar Noorwegen waar hij een aantal landschappen in lichte kleuren schilderde. In 1947 huwde hij voor de tweede keer met Lien Smorenberg, de zus zijn vriend. Ook dit huwelijk hield geen stand. Lakkie zoals Dirk door vrienden werd genoemd (omdat hij overal lak aan had) bleef reizen ondanks zijn zorg voor zijn twee kinderen. Zijn werken gemaakt in Marokko zijn prachtig en hebben weer een fijnere penseelvoering. In de periode 1950-1960 maakte Filarski veel gouaches. Deze techniek was meer geschikt voor iemand die vrijwel steeds onderweg was, omdat er minder met materiaal (doek en ezel) gesleept hoefde te worden. Filarski overleed op 28 februari 1964. In 1977, 1979 en in 1980 krijgt hij postuum ook nog (solo)tentoonstellingen onder andere bij kunstgalerie Wending op het Rokin. Filarski was lid van Arti et Amicitiae en St. Lucas in Amsterdam, Pulchri Studio in Den Haag en van De Onafhankelijken in Amsterdam. Hij won in 1937 de zilveren medaille op de Parijse Wereldtentoonstelling. Zijn werk bevindt zich o.m. in het Gemeentemuseum Den Haag, Stedelijk Museum van Alkmaar, Amsterdam en Maastricht al dan niet in depot.

Mocht u werk van Dirk Filarski willen (ver)kopen? Laat het ons weten en we helpen zoeken, doen onderzoek naar de provenance en gaan op zoek naar de beste prijs.