Wat is het verschil tussen moderne en hedendaagse kunst? Dat is een vraag die nieuwkomers op de kunstmarkt zichzelf regelmatig stellen. En zeker na de Kunstrai afgelopen weekend een vraag die veelvuldig gesteld zal zijn.
MODERNE KUNST VERLAAT OUDE PRINCIPES
Kunstenaars als Gustave Courbet (1819-1877), Edouard Manet (1832-1883) en de impressionistische beweging braken met de heersende academische tradities te trotseren met hun een naturalistische weergave van de wereld. Manets 'Déjeuner sur l' Herbe' is een van die revolutionaire voorbeelden. Het werd voor het eerst tentoongesteld op de Salon des Refusés van 1863 in Parijs. Het zorgde voor gelach, verontwaardiging en zelfs boosheid. Het publiek was het meest van streek door de "ongepaste" setting en het natuurlijk vrouwelijk naakt in het gezelschap van twee geklede mannen.
MODERNE KUNST VERANDERT DE KIJK
Het werk van Manet baande de weg voor de post-impressionisten. Paul Cézanne (1839-1906) brak als eerste met natuurlijke weergaven en concentreerde zich op de lijnen, vlakken en kleuren waaruit de natuur bestaat. Geïnspireerd door het streven van Cézanne om de schilderkunst te bevrijden van haar representatieve rol en zich in plaats daarvan te concentreren op pure vormen, verlegde Pablo Picasso (1881-1973) de grenzen van de abstractie nog verder.
'Les Demoiselles d' Avignon' is misschien wel een van de meest karakteristieke voorbeelden van deze overgang. Het schilderij toont vijf vrouwelijke naakten, maar hun vormen zijn gefragmenteerd en verweven met de al even grillige achtergrond. Picasso legde daarmee de basis voor de kubistische beweging, waarin een onderwerp wordt opgedeeld in zijn geometrische componenten en vaak vanuit verschillende hoeken tegelijk wordt weergegeven. De vormen bleven echter herkenbaar.
MODERNE KUNST EN NIET-OBJECTIVITEIT
Wassily Kandinsky (1866-1944) was vervolgens een van de eerste kunstenaars die op een geheel niet-objectieve manier schilderde .'Composition VII' (1913) bijvoorbeeld ontbeert een waarneembaar uitgangspunt zonder herkenbare onderwerpen maar ‘slechts’ vormen, kleuren en lijnen. Hij werd meer gevoed door de filosofie, religie, vernieuwende wetenschappelijke theorieën en muziek en niet langer door de natuur of mythologie.
Ook al verschilden de artistieke ambities van Manet, Cézanne, Picasso en Kandinsky, al hun werk wordt beschouwd als moderne kunst. Moderne kunst bood een esthetisch antwoord op de moderniteit; tot fundamentele veranderingen in de samenleving als gevolg van de industriële revolutie en de introductie van de moderne kapitalistische economie. Als gevolg hiervan begonnen kunstenaars vormen af te breken en de representatieve rol van schilderijen in twijfel te trekken. Dit ontwikkelde zich langzaam door een reeks artistieke bewegingen. Naast het impressionisme, post-impressionisme en kubisme behoren ook stromingen als het symbolisme, fauvisme, futurisme, suprematisme, constructivisme, dadaïsme, surrealisme en abstract expressionisme onder de noemer Moderne Kunst.
HEDENDAAGSE KUNST GAAT OM HET CONCEPT
De meeste kunsthistorici zullen de late jaren zestig aanwijzen als een belangrijk keerpunt voor de kunstwereld. Over het algemeen kan kunst die na dit tijdstip is gemaakt, worden beschouwd als hedendaagse kunst, waaronder conceptuele kunst, performancekunst, minimalisme, pop-art en videokunst. Voor het eerst in de geschiedenis kreeg het proces van het maken van kunst meer aandacht dan het eindproduct. Veel kunst die de afgelopen dertig jaar is geproduceerd, is ook verbonden met maatschappelijke en politieke vraagstukken. Bansky maakte bijvoorbeeld 'Sirens of the Lambs' (2013 en toont ‘biggetjes’ die angstig uit een vrachtwagen gluren als kritiek op de nonchalante wreedheid van de voedingsindustrie of liet een kunstwerk voor de ogen van aanwezigen van een veiling versnipperen.
HEDENDAAGSE KUNST GAAT OM HET ENGAGEMENT
Allereerst komen Moderne Kunst en Hedendaagse Kunst uit twee verschillende periodes. De periode van moderne kunst omvat werk uit de late 19e en vroege 20e eeuw, ruwweg van 1880 tot de jaren 60. Moderne kunst is ook vaak een uitdrukking van individualiteit. Terwijl Contemporary Art zich meer richt op sociale impact. Het gaat om de discussie en is per definitie dus subjectief.
Artikel in andere vorm eerder verschenen bij Gallerease.com waar we trotse partner van zijn en in maart 2021 dat werd geschreven door Pieter Paul Hensels.