De modere kunstkring

In 1910 werd in Amsterdam een schilders genootschap gesticht van uitsluitend moderne kunstenaars die daarvoor voornamelijk in Parijs woonden. Na 1916 hield de vereniging langzaam aan op te bestaan maar het is duidelijk dat ze elkaar kenden, inspireerden en uitdaagden. Niet voor niets staan velen op onze lijst van 15 grootste Nederlandse moderne kunstenaars.

Leden waren ondermeer Peter Alma, Jacob Bendien, C. L. Dake, Henri ten Holt, Jan Sluijters, Piet Mondriaan, Conrad Kickert (voorzitter), Kees van Dongen, H. le Fauconnier, J.H. Fekkes, Leo Gestel, Matheus Lau,  Jacoba van Heemskerk, Hermanus Kuyt, A. de Miranda, Kasper Niehaus, Thorn Prikker, J. Proost, John Raedecker, Otto van Rees, Louis Saalborn, Lodewijk Schelfhout, Cornelis Spoor,  Jan Toorop (secretaris en later voorzitter), Charley Toorop, Jan Verhoeven, Floris Verster en Jaap Weijand.

Zij wilden van de Moderne Kunstkring een Amsterdamse internationale salon maken naar het voorbeeld van de Salon d’Automne in Parijs en gericht op de moderne kunst. Een jury zou de ingezonden werken beoordelen. De kring heeft gezorgd voor de introductie van het kubisme in Nederland.

Via de Nederlandse schilder Lodewijk Schelfhout, die vanaf 1903 in Parijs woonde, leerde Kickert de schilders Henri le Fauconnier, Fernand Léger, Jean Metzinger en Albert Gleizes kennen die weer grote invloed op de groep hadden. Via de kunsthandelaar Wilhelm Uhde kende Kickert ook de werken van Picasso en Braque. (zie hier een gerecht wat wat wij bedachten naar aanleiding van Le Coq van Picasso).

De Kring hield in 1911 in vier bovenzalen van het Stedelijk Museum een eerste expositie van 166 werken, waarvan 93 van onder andere  bovengenoemde buitenlandse schilders. In 1912 volgde daar een tweede van nog grotere omvang. In 1913 was geen werk van de belangrijkste kubisten aanwezig maar wel meer nadruk op de moderne kunst uit Duitsland met ondermeer de expressionisten Kandinsky en Marc, en andere avantgardisten als Makowski en Machkoff uit Rusland. Nederlandse vertegenwoordigers waren dat jaar Piet Mondriaan, Charley Toorop, Jacoba van Heemskerck en Else Berg.

Na een meningsverschil werden Sluijters en Gestel door Kickert uit de Moderne Kunstkring gezet. Mondriaan besloot hierna ook te vertrekken. Aanleiding was  de oprichting van de Hollandsche Kunstenaarskring, die ontstaan was als afscheiding van de schildersvereniging Sint Lucas. In oktober 1916 werd de Moderne Kunstkring door Kickert ontbonden, nadat een grote groep schilders, die de Nieuwe Kring in Bergen vormden, Ook Toorop was vertrokken.