De Romeinen schilderden al stillevens op muren zoals blijkt in Pompeï. Constantijn Huygens was omstreeks 1630 de eerste die het woord "inanimatis" gebruikte bij het beschrijven van het werk van Jacques de Gheyn en Johannes Torrentius. Volgens hem was er niemand "die dingen van glas, tin, aardewerk en ijzer"' beter schilderde dan Torrentius. Pas omstreeks 1650 kwam het woord "stilleven" voor het eerst voor bij het beschrijven van een boedelinventaris. De betekenis van dat neologisme zou kunnen duiden op een groep onbeweeglijke voorwerpen voor een schilderij naar het leven. Rembrandt gebruikte de term een stil leggent leven.

Qua stilleven is vooral het bloemstuk (blompotje en dergelijke) populair. Dan volgen fruitage, het banketje en keukenstuk en in mindere mate het ontbijtje. Of er nu bloemen, fruit, wild, vis, vogels of kostbaar zilver, glas, porselein of gewoon aardewerk werd afgebeeld, het uitbundig vertoon van overvloed bleef steeds een essentieel aspect van het Nederlandse stilleven. Altijd zorgvuldig gerangschikt en soms omringd met kleine objecten zoals een schelpen. Niet zelden zat er toch ook een boodschap in verwerkt, zeker in het protestantse Nederland. Je zegt het met bloemen!  Bloemstillevens stonden al sinds de 16^e eeuw symbool voor de vergankelijkheid en vruchten voor de vruchtbaarheid. Wij hebben verschillende bloemstillevens te koop (gehad).

In 17e eeuw werden Nederlandse bloemstillevens razend populair. De schoonheid van de bloemen zorgde voor decoratie van de weelderige woonkamers van de welgestelden. Veelal werden bloemen uit verschillende seizoen bij elkaar gebracht. Veel boeketten in bloemstillevens kunnen dus werkelijkheid niet bestaan maar lieten zien hoe bereisd de opdrachtgever was. Veel stillevens werden in die tijd ook gebruikt als een soort naslagwerk voor de bloemen. Ze werden opgevat als kleine encyclopedieën.

Er waren daardoor van de zestiende tot de negentiende eeuw veel specialisten werkzaam in dit genre. Denk aan Balthasar van Ast, Cornelis van Spaendonck, Gerardine van de Sande Bakhuijzen en Margaretha Roosenboom.

Gerardine van de Sande Bakhuijzen

Een stilleven kunstwerk wordt vaak ook met veel zorg en details geschilderd. Ook wordt veel aandacht gegeven aan het gebruik van licht en donkere tonen. Bij een stilleven schilderij zal niks bewegen en hierdoor kan een kunstenaar in alle details zijn vakmanschap laten zien. En vooral die details typeerden de bloemstillevens tot de eind 19^e eeuw. Daarna waren bloemstillevens, net als andere kunstwerken meer een expressie. Minder fotografisch en minder botanisch.

In het laatste kwart van de 19de eeuw begonnen ook modernistisch gerichte kunstenaars als Vincent van Gogh bloemen en bloemstillevens te schilderen. In de eerste helft van de 20ste eeuw werd het thema zelfs geliefd bij kunstenaars die in de abstracte richting werkten, zoals Piet Mondriaan en Bart van der Leck.

Bart van der Leck, Zonnebloem

In een boek van Saskia de Bodt, mijn oud scriptie-begeleider,  en Maartje de Haan uit 1998 wordt duidelijk dat in de periode tussen circa 1870 en 1940 niet langer alleen 'traditionele' bloemstukken werden gemaakt, dat wil zeggen schilderijen met daarop als hoofdthema zorgvuldig geschikte bloemen in een vaas. Bloemen gaan juist ook meer in algemene zin een uitgesproken rol spelen in stillevens, portretten of interieurs. Een aparte categorie vormen schilderijen van tuinen, bloemrijke paradijzen, niet zelden aangelegd door de kunstenaar zelf. Ook bloembollenvelden staan in de traditie van de bloemstillevens en het vastleggen van tuinen. Hier gaat het langzaam over in het landschapsgenre maar de kleurencompositie en het doel van het kunstwerk (kleur brengen in een kamer) zijn de duidelijke overeenkomsten.  Van Claude Monet tot Vincent Van Gogh en Ferdinand van Hart Nibbrig tot Ben Viegers en Jo Koster allemaal hebben ze een of meerdere keren de kleurrijke velden op het doek vereeuwigd.

Vincent van Gogh, Bollenvelden

Wij houden ze in de gaten op de kunstmarkt omdat ze nog steeds populair zijn. Dus mocht u werken van George Rueter, Ben Viegers, Jo Koster van Hattem, Jan Voerman jr.  of Ferdinand Hart-Nibbrig willen verkopen neem dan contact met ons op. Van bloemstillevens hebben we er altijd een paar in onze collectie zoals nu het voorjaarsboeket van Hessel de Boer, de kleurenets van Iger of deze rozen van George Rueter.