Wilhelmus Hendrikus Petrus Johannes 'Willem' de Zwart (Den Haag 1862-1931), wordt gerekend tot nabloei van de Haagse School en wordt wel eens de ’Haagse Breitner’ genoemd waarmee hij ook bevriend was en samen schilderde. Willem de Zwart groeide op in Den Haag als oudste van zes broers en twee zussen. Zijn familie waren kolenstokers. Ook zijn broertje Pieter werd kunstschilder.
De Zwart volgde de Haagse Academie van Beeldende Kunsten tegelijkertijd met George Hendrik Breitner, Suze Robertson, Johannes Akkeringa, Isaac Israels en Floris Verster. Ook kreeg hij les van Jacob Maris wat te zien is in de landschappen en bosgezichten die De Zwart tot 1885 schilderde. In 1885 werd hij lid van Pulchri studio en de Nederlandse Etsclub.
Het Hollandse naturalisme van de Haagse School werd in dezelfde lijn voortgezet, maar met een eigen interpretatie Zijn onderwerpen waren typisch Haagse School, zijn stijl en kleurgebruik meer de Amsterdamse impressionisten. Zijn landschappen, stadsgezichten, figuurstukken, portretten en stillevens laten een vlotte, gedurfde penseelstreek zien. De verf bracht De Zwart dik aan, soms direct uit een tube, met felle kleurtoetsen in gedurfde roden, gelen en blauwen, die een bijzondere levendigheid geven aan zijn schilderijen. Tussen 1880 en 1895 wordt beschouwd als zijn meest vruchtbare en sterkste periode. Rond 1890 was hij ook in Parijs waar hij kennis maakte met Jan Toorop en anderen.
In 1889 verhuisde De Zwart naar Loosduinen en trouwde daar in 1892 met Maria Reevers. In die tijd schilderde hij vaak stadsgezichten, met stationerende rijtuigen, stillevens en de de omgeving van Loosduinen. De toets werd breder en minder verfijnd. In 1894 verhuisde het gezin naar het Gooi en was de Larense School en het boerenleven de inspiratie. In 1900 trok De Zwart naar Amsterdam, waar hij (weer) veel optrok met Breitner en Willem Witsen. In die tijd maakte hij stadsgezichten – vaak met trampaarden en figuurstukken en meisjes met een kimono – waaruit de invloed van zijn vrienden blijkt.
Vanaf 1892 had De Zwart een ‘contract’ met Kunsthandel E.J. van Wisselingh & Co in Amsterdam, waar veel tentoonstellingen georganiseerd werden en zijn werk gretig aftrek vond en werd hij diverse malen nationaal en internationaal onderscheiden.
Maar De Zwart was zelf bijna nooit tevreden over zijn werk. Na in 1905 een tussenjaar in Bloemendaal in een tussenwoning verhuisde al gauw naar Scheveningen’. Daar vond hij ogenschijnlijk rust in het schilderen van typische Haagse School voorstellingen van strandgezichten met vissers en bomschuiten. Zijn schilderstijl werd met de jaren steeds expressiever en hield volgens sommigen gelijke tred met zijn onberekenbare gedrag.
Toen na 1910 het contract met Van Wisselingh verbroken werd slaagde de onzekere en serieuze De Zwart er niet in zichzelf staande te houden en viel hij ten prooi aan geldzorgen en zware neerslachtigheid en besloot zijn vrouw van hem te scheiden.
In 1907 werd hij in gesticht Oud Rosenburg in Loosduinen opgenomen wegens vervolgingswaanzin. Na zijn behandeling verhuisde De Zwart naar Veur (Leidschendam), waar hij veel weidelandschappen schilderde met melkende boeren. In 1917 keerde hij voorgoed naar Den Haag terug, waar hij in de luwte woonde en werkte, gekweld door ‘geesten’ die een negatieve invloed op zijn werk hadden. Uit onvrede besloot hij zelfs een deel van zijn werk te vernietigen. In 1931 overleed Willem aan een beroerte.
Willem de Zwart gaf ook les aan de Haagse Academie aan onder andere Herman Bogman jr., Herman Heuff, Cor Noltee en Martinus van Regteren Altena. Heeft u een Wille de Zwart te koop? Laat het ons weten? We zijn geïnteresseerd.