Jan Wiegers (Kommerzijl 1893 – Amsterdam 1959) was een Nederlands expressionistisch schilder en een van de oprichters van De Ploeg in Groningen. Al op 13-jarige leeftijd werd Jan Wiegers ingeschreven als leerling van de driejarige aanvangscursus van Minerva. Vanwege zijn gezondheid moest hij zijn beeldhouwlessen afzeggen en ging hij over op schilderen. Hij bezocht ook de academies van Rotterdam en die van Den Haag. In 1911 ging hij al naar Duitsland en raakte bekend met de Duitse kunst. Wiegers is een uitgesproken voorstander van artistieke vernieuwing en experiment en richt daarom in 1918 met een aantal andere schilders de Groninger De Ploeg op. Hij experimenteert in die tijd met vereenvoudiging van vormen en geeft in eenvoudige, grote kleurvlakken zijn onderwerpen weer.
Tijdens een verblijf in het Zwitserse Davos, waar hij in 1920 een TBC-kuur onderging kwam hij via zijn arts in contact met Ernst Ludwig Kirchner, en er ontstond een hechte vriendschap tussen hen die duurde tot Kirchners dood in 1938. Kirchner zag Wiegers niet als leerling, maar als vriend. In Zwitserland maakte Wiegers kennis met Kirchners expressionisme en de kleurenleer van Goethe. Al voor 1920 experimenteerde Wiegers met verschillende moderne stijlen. Waarschijnlijk viel de inspiratie van Kirchner op een geploegd akker.
Zijn werken hebben dan al uitbundige kleuren, een vrijmoedige omvorming van de natuur en de werkelijkheid. Het Zwitserse landschap neemt een belangrijke plaats in. Daarnaast schildert hij Groningse landschappen, naakten, stillevens, interieurs en een groot aantal portretten. Anders dan de expressionisten uit de Bergense School brachten Wiegers en de Ploegers, naar het voorbeeld van het Duitse Expressionisme, een opvallend heftig bewogen kleurenpalet. Tot die groep behoorden Johan Dijkstra, Jan van der Zee, Hendrik Werkman, George Martens en zijn echtgenote Alida Pott, Jacob Gerard (Job) Hansen, Jan Altink, J.G. Jordens en Ekke Abel Kleima.
Wiegers kreeg in 1922 uitnodigingen voor exposities in Parijs en Antwerpen. In 1923 werd hij voorzitter van De Ploeg en later vice-secretaris. Na 1927 verandert zijn stijl. De grote, duidelijk afgebakende kleurvlakken maken plaats voor een meer vloeiend, gematigd expressionistisme In 1930 bedankte hij vanwege een conflict gedurende een jaar als lid. In 1934 verliet hij Groningen en ging naar Amsterdam om daar te gaan wonen en werken maar bleef tot 1948 exposeren bij de Ploeg. In Amsterdam genoot hij een zekere faam als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het expressionisme en is hij een veelgevraagd portretschilder; tegelijkertijd werd zijn schilderstijl juist minder uitbundig, de vormen traditioneler en minder ritmisch en kleurgebruik soberder Hij werd in 1953 benoemd als hoogleraar aan de Rijksakademie, en stierf er in 1959 op 66-jarige leeftijd. Wiegers werk werd veelvuldig tentoongesteld, zowel in Nederland als daarbuiten. Hij geldt als een van de belangrijkste modernisten van ons land en de meest moderne van de Ploeg.
Jan Wiegers-Frauenkirch-1920 -Groninger Museum
